Covid-19 pandemisinin artık hayatımızın bir gerçeği olması ve hem bundan korunarak hem de bununla yaşamayı öğrenerek geçireceğimiz yeni bir döneme girmiş bulunuyoruz. Tabii önceliğimiz her zaman virüsten kaçınmak.
Bu konuda da çeşitli alternatifler var ancak bunlar arasında belki de en ilginci 1800’lü yılların başında keşfedilen ve 1900’lü yılların başından beri tıpta ve çeşitli alanlarda dezenfeksiyon için kullanılan, eski ancak popülaritesi şimdi artan UV lambaları. Ancak bu teknolojiyi de televizyon, bilgisayar alır gibi alıp kullanamıyoruz. Bu konuda biraz bilgili olmak şart.
Ultraviyole ışığı ve çeşitlerine dair bilgi veren Ultraviyole Işık Nedir? Nerelerde Kullanılır? yazısının ardından bu yazıda da sizlere UV ışığının dezenfeksiyonda nasıl kullanıldığı ve nasıl etkili olduğundan bahsedelim biraz da.
UV Işığı ile Dezenfeksiyon
Bitki, hayvan, insan ayrımı olmaksızın tüm canlıların hücre çekirdeğinde DNA ve RNA adı verilen yapı taşları vardır ve hücre bölünmesi sırasında bu yapı taşları parçalanarak çoğalırlar. Ve UVC ışığının dezenfeksiyon etkisi de burada yatıyor.
Ultraviyole ışığın enerjisi en yüksek olan türü UVC’nin bakteri hücrelerinin DNA’sını ve virüs hücrelerinin de RNA’sını deforme ederek üremelerini engellediği uzun süre önce keşfedilmiş. Zaten 1800’lerin sonundan beri de ameliyathanelerin ve ameliyat aletlerinin dezenfeksiyonunda bu ışık kullanılıyor.
Covid-19 virüsü ile ilgili henüz bir bilimsel çalışma yapılmamış olsa da aynı virüsün başka bir formu olan Sars-CoV-1 ve Mers-CoV üzerinde yapılmış olan testlerde UVC ışığının dezenfeksiyon etkisi kanıtlanmış. Bu sebeple Harvard Tıbbi Araştırmalar Profesörü Edward A. Nardell ve Toronto Üniversitesi Profesörleri’nden Ron Hofmann Covid-19 virüsündan korunmak amacıyla da UV lambalı cihazların kullanılabileceği belirtiyorlar.
UV ışığının bakteri ve virüsler üzerindeki bu ölümcül etkisi havada, suda ve yüzeylerde dezenfeksiyon için ideal bir çözüm aslında. Ancak bu konuda da doğrular ile yanlışlar birbirine karışmış durumda. O yüzden biz de madde madde UVC ışığı ile dezenfeksiyon konusunu inceleyelim:
= UVC ışığı ile dezenfeksiyon diğer hijyen sağlama yöntemleri ile birlikte kullanılmalıdır. Hastanelerde, gıda üretimi yapılan fabrikalarda, atölye veya restoran mutfaklarında, mağaza, cafe, restoran gibi toplu olarak bulunulan yerlerde diğer dezenfeksiyon yöntemlerine ek olarak kullanıldığında UVC ışığı çok yüksek oranda koruma sağlar.
= Doğru UVC lambası seçimi ile ışığın en gizli yüzeylere dahi ulaşması sağlanabileceği için, diğer yöntemlerle yeterince sterilize edilemeyen alanlar UV ışığı ile tamamen sterilize edilebilir.
= UVC lambası ile dezenfeksiyon havaya, bir odada bulunan yüzeylere veya suya uygulanabilir. İnsan cildine direkt ya da dolaylı olarak uygulanmaz.
= UVA ışığı cildi yaşlandırmasından dolayı nispeten tehlikelidir, UVB ışığının ise cilt kanserine yol açtığı keşfedilmişti. UVC ışığı ise bu ikisinden çok daha zararlı olup, hiçbir şekilde insana temas etmemesi gerekir. Ancak bakteri ve virüsleri de öldüren bu tip UV ışığıdır. Aslında UVA ve UVB ışığı da bakteri ve virüsler üzerinde ölümcül etki yaratabilir ancak onların etkisi daha uzun zamanda görülür. UVC ışığı ise bu etkiyi çok daha kısa sürelerde yaratır.
= UVC ışığı potansiyel tehlikelerinden dolayı dikkatli kullanılmalıdır. Yazı dizisinin devamında bu tehlikelerden de detaylı olarak bahsedeceğiz ancak şimdilik uygulama süresinin doğru ayarlanması gerekliliği, uygulama sırasında odada hiç kimsenin bulunmaması ve uygulamadan sonra da odanın bir süre havalandırılması gerekliliğini hatırlatalım.
UVC ışığı ile dezenfeksiyon istenirse, doğru UVC lambası ve cihaz seçimine dikkat edilerek ve elbette gerekli tedbirleri de alarak evlerde bireysel kullanım için alınabilir. Bunun dışında küçük, orta ve büyük ölçekli işletmeler de hem çalışanlarının hem de müşterilerinin sağlığı açısından bu tip cihazlara yatırım yapabilir. Ki Covid-19 salgını ile gündemimize oturan “yeni normal” standartlarına göre bu tarz çözümlere gitmek artık önemli bir gereklilik.
Neyse ki bu konuda alternatifler çok çeşitli. İçme sularını dezenfekte eden UV çubuklarından, odaları dezenfekte eden sabit veya mobil UVC lambalı cihazlara ve hatta kapalı kutu olduğu için insana zarar vermeyen, havayı içine alarak dezenfekte eden kapalı cihazlara kadar onlarca seçenek mevcut.
UVC lambalı cihazlar, ultraviyole ışık, dezenfeksiyon ve sterilizasyon ile ilgili her şey için şu yazılarımıza da göz atabilirsiniz.
Ultraviyole Işık Nedir? Nerelerde Kullanılır?
Endüstriyel UVC Lambalı Cihaz Tipleri
Ev Tipi Antibakteriyel UVC Lambalı Cihazlar
Neden Dezenfeksiyon İçin Antibakteriyel UV Lambası Kullanmalısınız?
Taşınabilir UV Lambası Satınalma Rehberi
UVC Lambalı Sterilizasyon Cihazı Satınalma Rehberi
UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
UVC Işığı Kalitesinin Öçülmesi
Okul ve Kreşlerde UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon
Cafe ve Restoranlarda UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon
Otel ve Pansiyonlarda UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon
Spor Salonlarında UVC Lambalı Cihazlar ile Dezenfeksiyon
Farklı Dezenfeksiyon Yöntemleri
Dezenfeksiyon Yöntemleri Karşılaştırması
En İyi UVC Lambalı Dezenfeksiyon Cihazları
UVC Lambalı Sterilizasyon Cihazları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
UVC Işığı Hangi Ürünler İçin Zararlı
UVC Işınlarının Kumaşlar Üzerindeki Etkisi
Ultraviyole Işınlarının Pamuk Üzerindeki Etkisi - Bilimsel Bir Çalışma