İpek baskı, şablon baskı veya
elek baskı olarak da bilinen ve aslında en eski baskı tekniklerinden olan
serigrafi, bir ekran, rakle ve mürekkep yardımıyla herhangi bir yüzeyde
istenilen şekil ve renklerin oluşturulmasıdır diyebiliriz. Bu yöntemle önce bir
ipek üzerine emisyon dökülür ve ışığa karşı duyarlı hale gelen ipeğe pozlama
yapılır (ve bu şekilde şablon elde edilir). Işık gören kısımlar mürekkebi alta
geçirerek başka bir yüzeyde desen oluştururken, görmeyen kısımlar mürekkebi
iter. Tekstil ürünleri, cam veya seramik ürünleri, sticker, kalem, şişe, etiket
gibi farklı materlallerin pek çoğu bu sistemle basılabilir.
Serigrafi makineleri ise hem
kullanılan teknolojinin yeniliğine, hem baskı metoduna göre çok çeşitli
olabiliyor. Dolayısıyla eğer daha önce böyle bir makine satın alması
yapmadıysanız seçenekler ve kriterler kulağa çok yabancı geliyor. O yüzden eski
olmasına rağmen sürekli gelişen, yenilenen ve teknolojiye ayak uyduran bir
sistem olan Serigrafi ve serigrafi makineleriyle ilgili iki yazıdan oluşan kısa
bir dizi hazırlayarak işletmeniz için en ideal seçimi yapmanıza yardımcı olmak
istiyoruz.
Serigrafi Makinesi
Çeşitleri
1. Manuel Serigrafi Makineleri
Makineye basılacak ürünü besleme,
şablon pozisyonunu ayarlama, rakleyi çekme ve basılmış ürünü alma gibi
işlemlerin tamamının manuel olarak yapıldığı serigrafi makineleridir. Düşük
adetlerde iyi kalite elde edilmesine rağmen, seri üretim yüksek adetlerde her
zaman aynı kaliteyi tutturmak zordur ancak uygun fiyatlı olması sebebiyle
tercih edilebilirler.
2. Mürekkep Püskürtmeli Serigrafi Makineleri
Mürekkebin otomatik olarak
püskürtüldüğü bu serigrafi makineleri de aslında 1960’lardan beri kullanılıyor.
Daha hızlı bir sistem olmasının yanısıra pürüzsüz bir baskı kalitesi sunmakla
beraber mürekkep kontrolünün zor olması, aynı zamanda buharlaşma gibi
sebeplerle de üretim süreçlerinde sıkıntılıdır.
3. Silindirik Serigrafi Makineleri
Basılmak istenilen desendeki renk
sayısına uygun olarak bir veya birden fazla çelik silindirin kullanıldığı
sistemlerdir. Silindirik serigrafi makineleri ile çalışırken desendeki her bir
renk için içi mürekkep dolu bir silindir kullanılır ve baskı yapılacak yüzey
makinenin bir ucundan beslenerek diğer ucundan basılmış halde alınır.
Silindirik serigrafi
makinelerinin en önemli avantajı yüksek hızda baskı yapılabilmesidir. Küçük
boyutlu objelerde saatte 120 bin baskı yapılabilir. Bir diğer avantajı ise
yüksek baskı kalitesidir ki diğer seçeneklere göre bu baskı makinelerinde küçük
detaylar bile daha net görülebilir.
Öte yandan makine fiyatı diğer
serigrafi makinelerine göre daha yüksek olup, kurulumu da zordur. Dolayısıyla
çok yüksek adette seri üretim yapan iş yerleri için uygun bir seçenektir
diyebiliriz. Bu makinelere manuel besleme yapılabilir ancak yüksek adette baskı
yapılacağı göz önüne alınırsa, otomatik besleme için de ayrıca bir aparat
almayı düşünmelisiniz.
4. Kapalı Mürekkepli Serigrafi Makineleri
Bu sistemde şablon ve mürekkep bir aradadır. Kapalı bir
kutudaki mürekkebin, kutu ters çevrilerek baskı yapılacak yüzeye basınç
uygulanmasıyla işlem gerçekleştirilir. Kutunun yüzeye temas eden kısmı şablon
görevi de görmektedir.
En önemli avantajı kullanılacak mürekkebin yoğunluğu
istenildiği gibi ayarlanabilir ve buharlaşma olmaması dolayısıyla daha iyi bir
kontrol sağlanır. Başka bir deyişle yüksek kalitede baskı elde edilir. Bu
serigrafi makinelerinin dezavantajı ise kullanılan kabın kısa sürede zarar görmesi
ve yenisiyle değiştirmenin yüksek maliyetli olmasıdır.
Aslında bu yazıda serigrafi makinesi tiplerinden ziyade
serigrafi tekniklerinden bahsetmiş olduk. Ki işletmeniz için bir serigrafi
makinesi satın alırken, beklentileriniz, bütçeniz ve kullanım sıklığınıza göre
son derece önemli bir detay. Öte yandan serigrafi makinesi satınalma operasyonu
için önemli olan detaylardan da serinin ikinci yazısı Serigrafi Makinesi Satınalma Kriterleri yazısında bahsedeceğiz.