Yapay zeka (AI), Makine öğrenmesi (ML) son yıllarda sürekli duyduğumuz, teknolojiyle yakından ilgilenenlerimiz konuya hakim olsa da bazılarımızın en fazla bir fikri olduğu konular. Peki tam olarak nedir bunlar, iş hayatını nasıl etkiliyor ve daha da ötesi, satınalma üzerine yazdığımız bu yazı dizisinde ne işi var? Tahmin edeceğiniz üzere bu dizinin sonucu yazısını teknolojinin son harikalarından yapay zeka ve makine öğrenmesine ayırdık. 

Yapay zeka (AI); bir bilgisayar veya bilgisayar yazılımına insana dair duygu ve düşüncelerin kodlarla tanıtılması sonucunda insan gibi düşünen, fikir üreten ve bazı aktiviteleri gerçekleştirebilen bilgisayarlardır. Dünyanın her yerinde yazılımcılar yapay zeka üzerinde yeni çalışmalar yaparken bugün en popüler yapay zeka örneği dünyanın en iyi satranç oyuncularını mağlup eden bilgisayarlardır diyebiliriz. 

Makine öğrenmesi (ML) ise; matematiksel verileri analiz ederek çıkarımlar yapan, bu çıkarımları da geleceğe yönelik tahminlerde bulunarak kullanan sistemlere makine öğrenmesi deniliyor. Telefonların yüz tanıma özelliği makine öğrenmesine verilebilecek en yaygın kullanılan örneklerdendir. 

Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesinin İş Hayatında ve Satınalmada Yeri Nedir? 

Satınalma dünyasının önemli oyuncusu kontratları ele alalım. Her ne kadar tedarikçiyle olan karşılıklı sorumlulukların tamamını içerse de sözleşmeler hata içermeye son derece müsait dökümanlardır. Hazırlanmasında teknoloji kullanılıyor olsa bile insan faktöründen dolayı risk içerirler. Oysa makine öğrenmesi yoluyla kontratlara insan müdahalesi azaltılıp –belki sıfıra indirilerek- risk sıfırlanabilir. Kontratlar bir şirketin satınalma tarihçesi oluştururlar. Dolayısıyla tüm kontratların birarada bulunduğu veritabanı kullanıldığında makine öğrenmesi bu verileri kullanarak yeni kontratlar oluşturabilir.  

Satınalma açısından bakıldığında yapay zeka (AI) makine öğrenmesi (ML)’den çok daha gelişmiş bir sistemdir diyebiliriz. Ancak sonuçta her ikisi de satınalma süreçlerinde otomasyona adapte edilerek insan faktörü ve bundan kaynaklanan kayıplar, riskler minimize edilebilir. 

Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi’nin Kısa Vadede Satınalma’ya Etkileri 

Aslında bunu 3 kategoride toparlayabiliriz.

Otomasyona Uyumluluk: Makine öğrenmesi ile daha önceki kontratlarda yer alan tedarikçi ve ürün bilgileri, spesifikasyonları, fiyatları ve diğer detaylar alınarak yeni siparişler otomatik olarak uygun üreticilere doğru koşullarda yerleştirilebilir. Hatta sürecin belirli aşamalarında uyarılar veya tekrarlanan siparişlerde otomatik sözleşme yenilemesi de sağlanabilir. 

Verimlilik Artışı: Satınalma süreçlerinde problem yaratan veya gelişmeye açık olan noktaları tespit ederek uygun formlarda çözümler de üretebilen makine öğrenmesi ile zamandan, maliyetten ve olası risklerden tasarruf etmek mümkün. 

Müzakere Performansına Etki Ederek Gelir Artışı Yaratma: Satınalmanın tek değilse de önemli kriterlerinden biri de pazarlık masasından mümkün olan en büyük indirimi -veya avantajı- alarak kalkmaktır. Şimdiye kadar satınalma profesyonellerinin müzakerelere hazırlanması ve kişisel becerileri ile ilerleyen süreç makine öğrenmesinin sunduğu analizler, fırsatlar ve öneriler ile satınalmacıları daha donanımlı kılarak sürecin daha verimli yürütülmesini sağlayacaktır.  

Makine öğrenmesi ve yapay zekanın satınalma süreçlerinde yapabileceklerinden ve beklenen etkilerinden bahsettik ancak “bu kadar satınalmacı ne olacak” diye endişelenmeye de gerek yok. Bu yeni teknolojiler temelde sadece zamandan ve paradan tasarruf etmeyi sağlayacak donanıma sahipler. İkisi de bir insanın yapabileceği stratejik planları oluşturma yeteneğinden yoksun olup, yine her ikisi de pek tercih edilmeyen rutin görevleri yapabilirler. 

Öte yandan, bu yazıda bahsettiklerimiz de çoğunluğa hayal gibi görünebilir. Ya da belki 50 yıl sonrasının teknolojisi gibi. Ancak teknoloji hayallerimizden çok daha hızlı ilerliyor. Dolayısıyla önümüzdeki 5 – 10 yıl içerisinde kendinizi şirketiniz için en uygun makine öğrenmesi veya yapay zeka yazılımı için fiyat teklifi alıyorken bulabilirsiniz.