Endüstri 4.0, başka bir deyişle 4. Endüstri Devrimi hakkında daha tanımlayıcı bilgiler içeren 5 Soruda Endüstri 4.0  (4. Endüstri Devrimi) yazısından sonra konuya biraz daha detaylı yaklaşmanın zamanıdır. Eğer bu yazıyı okuyorsanız Endüstri 4.0 hakkında az ya da çok duyumlarınız vardır. Ve siz de fark etmişsinizdir belki bazı yerlerde bunun harika bir dönüşüm yaratacağı –bu sözlerle ifade edilmese de- vurgulanırken bazı kimseler de toplumsal bir buhrana sebep olacağına inanıyor. Elbette üçüncü bir olasılık daha var, 4. Endüstri Devrimi doğru yönetilirse getireceği avantajlar kullanılıp, yaratması muhtemel toplumsal sorunlar çözülebilir de. Sonuçta sadece bilim ve mühendislik değil beraberinde sosyaloji, iktisat gibi disiplinlerin de içinde yer alacağı bir devrim bu.  Öte yandan bu sonuçlardan hangisinin gerçekleşeceğini şu an bilmiyoruz ve süreç tamamlanmadan, olası 5. Endüstri Devrimi başlamadan göremeyeceğiz. 

Konuya bir de örnekle devam edelim isterseniz, herhangi bir sektörden bir fabrika örneği yeterli. Bir buzdolabı fabrikasında çeşitli parçaların üretildiği, bu parçaların birbirine monte edildiği, elektronik donanımlarının programlandığı, paketlemenin ve sevkiyatı yapıldığı operasyon birimleri var. Bu birimlerin her biri kendi içinde de otomasyona sahip. Elbette bir de; haftalık, aylık, yıllık kapasite ve üretim planlarının yapıldığı, kalite güvence sisteminin, lojistik operasyonlarının yönetildiği idari birimler ve bu idari birimler de daha çok beyin gücü ve biraz da bilgi teknolojileri tabanlı kaynaklara sahip. Endüstri 4.0 devriminin tamamlandığı bir çevrede bu fabrikadaki işleyişin; 

Üretim birimlerinin birbiri ile bağlantılı olduğu, parça üreten birimlerin bir sonraki birime anlık bilgi gönderebildiği, bu birimin aldığı bilgi doğrultusunda kendi planlamasını kendisinin yapıp sonraki birime de bu doğrultuda başka bir bilgi gönderebildiği, sürecin en sonundaki paketleme ve sevkiyat bölümlerinin zamanında aldıkları verilerle kendi programlarını yaptıkları ve nakliye firmalarına rezervasyon dahi yaptırdığı, operasyonel süreçlerin herhangi birinde teknik bir problem yaşandığında problemin tanımlanarak ilgili yerlere haber verildiği ve gereken aksiyonun da yine –ve belki uzaktan- alınabildiği, kas gücüne hemen hemen hiç, beyin gücüne ise daha az ihtiyaç duyan bir şekilde olduğunu hayal edebiliriz. Tabii bu hayal edebileceğimiz en uç örnek. 

Pozitif bir bakış açısıyla incelendiğinde 4. Endüstri Devrimi sanayide de toplumsal hayatta da olumlu bir dönüşüme sebep olabilir. Ki daha düşük üretim maliyetleri, daha esnek üretim bantları, daha az hata payı gibi endüstri tarihi boyunca üreticilerin peşinden koştukları hedefler gittikçe daha da yakınlaşıyor. Ancak olumlu sonuçlar toplumsal hayata da yansıyacaktır. En basitinden eğer eğitim sistemi de bu devrime entegre olabilirse iş gücü stratejik düşünme gerektiren, başka bir deyişle yapay zekaların bile en azından orta vadede erişemeyeceği alanlara kayabilir. Uzaktan çalışmanın yaygınlaşması da Endüstri 4.0 sayesinde ulaşılabilecek yerlerden. Ki bu da şehirleşmenin azalması, kırsal hayata dönüş, nüfusun herhangi bir coğrafyada daha eşit dağılması şeklinde tezahür edebilir. Ancak bu da bilinçli politikalar ile desteklenirse.

Öte yandan negatif bir bakış açısı ile konuyu incelemek oldukça karamsar çıkarımlara sebep oluyor. Maliyetlerin düştüğü, verimliliğin arttığı bir üretim alanında arz – talep dengesinin korunması gittikçe zorlaşacaktır. Elbette hızlı nüfus artışı arzın artmasını dengeler diye düşünebiliriz, ki bir yere kadar doğru da. Ancak Endüstri 4.0 ile işlerini bilgisayarlar sistemlerine kaptıran orta kademe beyaz yakalılar –ki küresel ölçekte çalışan nüfusun %50’si- ve pek çok mavi yakalıların alım gücü de düşeceği için eğer bu iş gücü farklı alanlara kaydırılamazsa nüfus artışına rağmen talep azalacaktır. Bu da stok fazlasına, tüm sektörlerde belirli oranda fabrikaların kapanmasına sebep olur. Dolayısıyla 4. Endüstri Devrimi tarafından sanayide ve üretimde başta fayda gibi görünen dönüşüm uzun vadede fayda getirmeyebilir.